HỒ TÔNG THỐC

Danh sĩ dời nhà Trần, quê ở Nghệ An nhưng ngụ tại Hưng Yên. Có tài liệu cho rằng ông thi đỗ Trạng nguyên vào năm 1372 dưới thời vua Trần Nghệ Tông, niên hiệu Thiệu Khánh thứ hai. Giỏi về thơ, phú và khoa chép sử, được người đời ngưỡng mộ, tiếng tăm ông rất lừng lẫy. Tương truyền trong một bửa tiệc vào dịp Nguyên Tiêu (15.1 âm lịch) ông đã sáng tác được 100 bài thơ. Ông tham chính, làm đến chức Hàn Lâm học sĩ vào đời Trần Phế Đế (1386) và từng đi sứ sang Trung Hoa. Trong chuyến đi sứ sang Trung Hoa ông để lại một bài thơ phê phán Hạng Võ đã đốt cung thất nhà Tần làm hủy diệt những di tích lịch sử, không đáng đấng bá vương.

Khi Hồ Quý Ly* diệt nhà Trần (1400) ông từ quan về ẩn, đến năm 81 tuổi mới mất.

Các tác phẩm của ông để lại phần nhiều bị thất truyền như Thảo nhan hiệu tần tập, Phú học chỉ nam. Riêng tác phẩm Việt sử cương mục được nhà sử học Ngô Sĩ Liên* đời nhà Lê đánh giá rất cao.

Q.T.